Spółka komandytowa jest spółka osobową która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, której jeden ze wspólników odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczeń (komplementariusz), a odpowiedzialność drugiego (komandytariusza) jest ograniczona.
Ten typ spółki jest coraz powszechniejszy z różnych względów (m.in. optymalizacja podatkowa, zasady odpowiedzialności wspólników itp.).
Coraz częstsze staje się wykorzystywanie jednoosobowej spółki z o.o., jako komplementariusza.
Na wstępie należy przypomnieć, iż w spółce komandytowej nie istnieją wyodrębnione organy przeznaczone do prowadzenia spraw spółki. Sprawy spółki prowadzą określeni wspólnicy.
Cechą charakterystyczną spółki komandytowej jest istnienie dwóch kategorii wspólników. Różnice między nimi mają ogromne znaczenie dla wierzycieli tego rodzaju spółki. W spółce komandytowej wyróżniamy komplementariuszy i komandytariuszy.
- komplementariusze – wspólnicy aktywni. Prowadzą sprawy spółki i reprezentują ją na zewnątrz. Odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, bez ograniczenia kwotowego.
- komandytariusze – wspólnicy pasywni, bierni. Mogą reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnicy i zasadniczo nie prowadzą jej spraw. Odpowiadają za zobowiązania spółki jedynie do wysokości sumy komandytowej. Komandytariusze nie odpowiadają w zakresie wniesionego wkładu.
Suma komandytowa – konkretna kwota określona w umowie spółki. Do wysokości tej kwoty odpowiadają komandytariusze.
Odpowiedzialność wspólników spółki komandytowej jest solidarna i subsydiarna. Solidarność oznacza, że jeśli jeden ze wspólników spłacił zobowiązanie, to zwolnił z odpowiedzialności resztę do wysokości dokonanej wpłaty. Subsydiarność natomiast polega na tym, że wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki dopiero w drugiej kolejności.
Jako iż spółka komandytowa jest coraz powszechniejsza to i coraz częstsze są sytuacje kiedy należy skierować pozew przeciwko takiej spółce. Wtedy jednak pojawia się pytanie – kiedy i jak i kogo pozwać?
Podstawą jakichkolwiek kroków prawnych jest art. 31 § 2 w zw. z art. 103 k.s.h. zgodnie z którym wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika), co nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Ponadto, zgodnie z art. 778¹ k.p.c. – tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.
Zatem w praktyce oznacza to, iż można pozywać albo samą spółkę komandytową albo jednocześnie spółkę i wspólników.
A co więcej, jeżeli pozwiemy samą spółkę komandytową, to sąd nada klauzulę wykonalności tylko przeciwko komplementariuszowi.
Jako, iż komandytariusz odpowiada tylko do wysokości sumy komandytowej, by dochodzić jakichkolwiek roszczeń od komandytariusza konieczne jest skierowanie do sądu odrębnego pozwu.
Jednak w każdej indywidualnej sytuacji trzeba przeanalizować stan prawny i faktyczny, celem wskazania, czy w danej sytuacji najkorzystniej będzie pozwać tylko spółkę czy też spółkę i wspólników. Trzeba mieć na uwadze ewentualny wynik negatywny postępowania sądowego oraz ewentualną konieczność poniesienia kosztów sądowych i zastępstwa procesowego obu podmiotów (spółki komandytowej i wspólnika).