Zachowek — definicja i znaczenie
Zachowek to forma ochrony najbliższych członków rodziny spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie. Zamiast dziedziczyć majątek, mogą domagać się świadczenia pieniężnego od osób, które otrzymały spadek lub darowizny. Zachowek ma na celu zapewnienie minimum udziału w spadku — nawet jeśli spadkodawca rozporządził majątkiem inaczej.
Komu przysługuje zachowek?
Zachowek przysługuje:
- dzieciom, wnukom (jeśli dzieci nie żyją),
- małżonkowi,
- rodzicom spadkodawcy (jeśli nie ma zstępnych).
Co do zasady nie przysługuje:
- rodzeństwu,
- dalszym krewnym,
- osobom wydziedziczonym lub uznanym za niegodne dziedziczenia.
Ile wynosi zachowek?
Wysokość zachowku zależy od wartości spadku i udziału ustawowego:
- ½ udziału ustawowego — dla osób pełnoletnich i zdolnych do pracy,
- ⅔ udziału ustawowego — dla osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy.
Przykład: jeśli dziecko spadkodawcy powinno dziedziczyć 100 000 zł, ale zostało pominięte w testamencie, może żądać zachowku w wysokości 50 000 zł.
Od kogo można żądać zachowku?
Roszczenie o zachowek kieruje się do:
- spadkobierców testamentowych,
- osób obdarowanych przez spadkodawcę (np. w drodze darowizny).
Zachowek można dochodzić także od osób, które otrzymały majątek w drodze darowizny dokonanej w ciągu 10 lat przed śmiercią spadkodawcy.
Jak ubiegać się o zachowek?
- Ustalenie wartość spadku i swojego udział ustawowy.
- Obliczenie wysokość zachowku.
- Wezwanie spadkobiercy do zapłaty — najlepiej pisemnie, z wyznaczeniem terminu.
- Jeśli nie zapłaci — złożenie pozwu o zachowek w sądzie cywilnym.
Termin dochodzenia roszczenia to 5 lat od otwarcia spadku (czyli od śmierci spadkodawcy).
Co warto zapamiętać?
Zachowek to nie udział w majątku, lecz roszczenie pieniężne. Można go dochodzić nawet jeśli spadek został rozdysponowany w testamencie.
Warto skonsultować się z prawnikiem, zanim złoży się pozew o zachowek — dobrze przygotowane roszczenie zwiększa szanse na sukces.